W Polsce nowotwory są drugą najczęstszą przyczyną zgonów, odpowiadając za śmierć około 100 tysięcy osób rocznie. Prognozy wskazują, że w ciągu najbliższych dziesięciu lat nowotwory mogą stać się główną przyczyną zgonów w naszym kraju.[1] W obliczu tak poważnej sytuacji epidemiologicznej, wzmocnienie roli pacjenta onkologicznego w procesie leczenia staje się priorytetem.
Europejski Kodeks Opieki Onkologicznej (EKOO), opublikowany w 2021 roku, oferuje wytyczne, które mają na celu poprawę wyników leczenia onkologicznego w całej Europie. W Polsce jednak prawa pacjentów onkologicznych zawarte w EKOO są wciąż mało znane i rzadko przestrzegane. Najnowsze badania przeprowadzone wśród polskich onkologów pokazują, że wprowadzenie tych praw do naszego systemu opieki zdrowotnej napotyka na liczne bariery[2].
Ankietowani lekarze ocenili, że najłatwiejszymi do wdrożenia prawami EKOO są prawo pacjenta do informacji o swojej chorobie oraz prawo do udziału w decyzjach dotyczących leczenia. Niestety, prawa teoretycznie najbardziej podstawowe, takie jak równy dostęp do opieki onkologicznej, w tym prawo do drugiej opinii, czy zapewnienie zorganizowanego planu rehabilitacji, okazały się najtrudniejsze do realizacji.
Największymi wyzwaniami, jakie wskazali specjaliści, są: nierówny dostęp do leczenia, braki kadrowe w onkologii oraz problemy organizacyjne związane z koordynacją opieki i współpracą między ośrodkami onkologicznymi. Stygmatyzacja pacjentów oraz trudności w ich reintegracji społecznej również stanowią poważne przeszkody w procesie leczenia.
Wyniki ankiety podkreślają pilną potrzebę wprowadzenia zmian systemowych, które umożliwią pełne wdrożenie Europejskiego Kodeksu Opieki Onkologicznej w Polsce. Kluczowe jest tutaj zwiększenie liczby specjalistów, poprawa komunikacji na linii lekarz-pacjent, a także rozwój zintegrowanych systemów informatycznych, które usprawnią współpracę między ośrodkami.
Podniesienie świadomości na temat praw pacjenta oraz aktywne zaangażowanie chorych w proces leczenia nie tylko poprawi ich samopoczucie, ale także przełoży się na lepsze wyniki leczenia. Realizacja tych celów wymaga jednak współpracy całego środowiska medycznego oraz decydentów odpowiedzialnych za organizację opieki zdrowotnej.[3] Jest to krok niezbędny, aby polski system ochrony zdrowia mógł efektywnie odpowiadać na rosnące wyzwania związane z epidemią nowotworów. Z całą pewnością też Europejski Kodeks Postępowania Onkologicznego może być wartościowym przyczynkiem do usprawniania szeroko pojętego systemu ochrony praw pacjenta onkologicznego.
[1] onkologia.org.pl
[2] zwrotnikraka.pl
[3] naukowcy.org.pl
