Rozpoczyna się druga edycja ogólnopolskiej kampanii SERVIER – WYŁĄCZ RAKA, której celem jest promocja profilaktyki przeciwnowotworowej oraz podnoszenie świadomości Polaków na temat czynników ryzyka chorób onkologicznych i zagrożeń z nimi związanych. Tegoroczna odsłona kampanii, podobnie jak w ubiegłym roku, w całości poświęcona jest rakowi jelita grubego i przebiega pod hasłem: RAK JELITA GRUBEGO – ZAPOBIEGAJ, LECZ. Patronat merytoryczny nad wydarzeniem objęły Polska Unia Onkologii oraz Polskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej. W ramach II edycji kampanii Mobilna Onkologiczna Poradnia Servier odwiedzi siedem miast, oferując bezpłatne badania i konsultacje specjalistyczne.
Epidemiologia i statystyki, czyli rak jelita grubego w liczbach
Rak jelita grubego jest nowotworem złośliwym, zaliczanym do chorób cywilizacyjnych, ponieważ blisko 60 procent zachorowań występuje w krajach rozwiniętych. Co roku wykrywany jest u ponad 400 tys. osób w Europie i blisko 18 tysięcy w Polsce. Odpowiada globalnie za 8 procent zgonów, co stanowi czwartą najczęstszą nowotworową przyczynę śmierci. Rocznie z powodu raka jelita grubego umiera około 660 tys. chorych na świecie
a w Polsce 11 tysięcy. Prognozy na przyszłość nie są optymistyczne, ponieważ od roku 1980 czterokrotnie wzrosła ilość zachorowań u mężczyzn i trzykrotnie u kobiet, a chorych przybywa.
„Charakter raka jelita grubego nie sprzyja jego wczesnej diagnozie – mówi dr n. med. Wojciech Rogowski, Poradnia Specjalistyczna Magodent – Ponieważ nie boli i nie daje objawów, chory nie ma powodów, które skłoniłoby go do wizyty u lekarza. Jednak 18 tysięcy zachorowań i 11 tysięcy zgonów to przerażające statystyki, zwłaszcza jeśli uświadomimy sobie, że te 11 tysięcy oznacza 33 osoby dziennie! Dlatego tak ważne są badania profilaktyczne, bo jeśli uda się odpowiednio wcześnie wykryć zmianę nowotworową bez tzw. objawów alarmowych (bólu, chudnięcia czy krwawienia) a także znaleźć i usunąć polipy, które mogłyby w przyszłości być przyczyną raka – szanse na wyleczenie są ogromne!” – dodaje dr Rogowski.
Czynniki ryzyka, czyli na co zwrócić uwagę
Z doniesień naukowych wynika, że ryzyko rozwoju raka jelita grubego wzrasta u osób po 50. roku życia. Nie bez znaczenia dla częstości zachorowania jest także niewłaściwa, uboga
w błonnik a bogata w czerwone mięso, dieta. Wśród czynników ryzyka warto wymienić także brak aktywności fizycznej, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu oraz obciążenia genetyczne – rak jelita grubego częściej występuje u osób, u których w najbliższej rodzinie także występował ten nowotwór.
„Na część czynników ryzyka raka jelita grubego, jak choćby wiek czy obciążenia genetyczne, nie mamy wpływu, dlatego tak ważna jest modyfikacja tych zachowań, które zależą od nas – mówi dietetyk, Katarzyna Błażejewska – Stuhr. „Złe nawyki żywieniowe mogą okazać się dla organizmu bardzo niebezpieczne, ale jak pokazują badania, u większości z nas można niewielkim wysiłkiem zmienić dietę na zdrowszą dla jelit. Dlatego osoby odwiedzające Mobilną Onkologiczną Poradnię Servier będą mogły skorzystać ze specjalnie przygotowanych materiałów edukacyjnych i przepisów kulinarnych oraz porad dietetyka, który pomoże skomponować odpowiednio zbilansowaną dietę lub dobrać właściwe menu dla osoby już chorującej na ten nowotwór”.
Objawy raka jelita grubego: zaparcia, biegunki, krew w stolcu, niezamierzone chudnięcie czy utratę apetytu, łatwo pomylić z innymi dolegliwościami. Dlatego tak ważne są przesiewowe badania pozwalające na wykrycie zmian nowotworowych nawet na bardzo wczesnym etapie.
Kolonoskopia, czyli badanie, które może uratować życie
Badanie kolonoskopowe jest najlepszą i najbardziej wiarygodną metodą diagnostyki raka jelita grubego. Podczas tego badania możliwe jest także usunięcie ewentualnych polipów, czyli łagodnych zmian nowotworowych, co pozwala zapobiec ich przeobrażeniu w złośliwego raka.
„To nowoczesne, bezpieczne i stosunkowo krótkie badanie” – przekonuje dr Rogowski „Niestety dla wielu osób nadal stanowi ono temat tabu. Nie są w stanie przełamać bariery strachu czy źle pojmowanego wstydu. Tymczasem kolonoskopia to badanie, które może uratować życie, bo wykryte we wczesnym etapie zmiany zmniejszają ryzyko zachorowania na raka jelita grubego nawet o 75-90 procent” – wylicza dr Rogowski.
Niechęć części Polaków do wykonywania kolonoskopii skutkuje późnym rozpoznawaniem tego złośliwego nowotworu, często wtedy kiedy obecne są już przerzuty. Rozsiany rak jelita grubego odznacza się istotnie gorszym rokowaniem. Według danych Concorde-3, opublikowanych na początku 2018 r., Polska zajmuje jedno z ostatnich miejsc w Europie, przed Rumunią, Bułgarią, Słowacją i Chorwacją pod względem pięcioletnich przeżyć chorych.
Kampania SERVIER – WYŁĄCZ RAKA, czyli po pierwsze – edukacja
Zwiększenie świadomości na temat profilaktyki, motywacja do przełamania wstydu i strachu przed badaniem oraz podkreślanie wagi wczesnego wykrywania raka jelita grubego w jego skutecznym leczeniu – to główne idee przyświecające II edycji ogólnopolskiej kampanii SERVIER – WYŁĄCZ RAKA. W jej ramach w trasę ponownie wyruszy Onkologiczna Poradnia Servier, w której lekarze przeprowadzą bezpłatne konsultacje i badania dolnego odcinka przewodu pokarmowego, a w konkretnych wskazaniach USG wątroby. Obecny w Poradni dietetyk będzie zaś służyć pomocą w dobraniu odpowiedniej diety i zmianie nawyków żywieniowych. Przekaże także materiały edukacyjne i ciekawe przepisy kulinarne.
„Jestem przekonana, że dzięki kampanii SERVIER – WYŁĄCZ RAKA nie tylko zwiększymy wiedzę Polaków na temat raka jelita grubego, ale sprawimy, że znajdą oni motywację do działań, które pomogą im w przyszłości zmniejszyć ryzyko zachorowania na ten złośliwy nowotwór” – tłumaczy lek. med. Katarzyna Urbańska. „Choroby onkologiczne są największym wyzwaniem, przed jakim stoi współczesna medycyna i chcemy mieć swój udział w walce z nimi. Kampania skierowana jest przede wszystkim do osób po 50. roku życia, bo to one są najbardziej narażone na zachorowanie na raka jelita grubego. Chcemy jednak dotrzeć także do osób młodszych, bo jeśli dziś wdrożą w swoim codziennym życiu proponowane przez nas zmiany, znacząco zmniejszą ryzyko zachorowania na raka jelita grubego w przyszłości” – dodaje lek. Katarzyna Urbańska.
Do zwiększania świadomości na temat profilaktyki raka jelita grubego zachęcają nie tylko organizatorzy kampanii i autorytety medyczne. Akcję wspierają również osoby publiczne: Maria Seweryn, Maria Pakulnis, Jacek Poniedziałek, Wojciech Kalarus i Andrzej Chyra. Namawiają do przełamania bariery wstydu i wykonania profilaktycznych badań kolonoskopowych.
Onkologiczna Poradnia Servier odwiedzi w tym roku Katowice (10 marca), Gniezno (13 marca), Poznań (14 marca), Łódź (19 marca), Białystok (20 marca), Lublin (21 marca) i Rzeszów (23 marca). Szczegóły dotyczące trasy i kampanii na stronach www.wylaczraka.pl i facebook.com/wylaczraka.
Źródła:
- Janiak, P. Głowacka, A. Kopec, A. Staśkiewicz, Czynniki determinujące zgłaszalność na badania kolonoskopowe w Programie Badań Przesiewowych raka jelita grubego w Polsce, „Gastroenterologia Kliniczna”, 8 (2016), nr 4, s. 142-152.
- Krajowy rejestr nowotworów, onkologia.org.pl
- Polska Unia Onkologii, puo.pl/badania-profilaktyczne/rak-jelita-grubego
- Co warto wiedzieć. Rak jelita grubego, National Cancer Intitute of United States
- poradnikzdrowie.pl/diety/lecznicze/dieta-chroniaca-przed-rakiem-jelita-grubego_36750.html
- poradnikzdrowie.pl/zdrowie/nowotwory/rak-jelita-grubego-profilaktyka-objawy-leczenie_35992.html
- poradnikzdrowie.pl/zdrowie/nowotwory/profilaktyka-nowotworow-czy-cwiczenia-moga-pomoc-powstrzymac-nowotwor_40243.html
- zwrotnikraka.pl/aktywnosc-fizyczna-a-zdrowie-2/
- zwrotnikraka.pl/rak-jelita-grubego-dieta/
